Rozmyślania Marka Aureliusza stały się inspiracją do gromadzenia myśli, refleksji i duchowej przemiany dla ludzi na całym świecie od czasu ich napisania. Cytaty Marka Aureliusza z dzieła Rozmyślania, dają nam wgląd w prywatne zapiski najpotężniejszego człowieka, jaki 2000 lat temu chodził po ziemi. Rozmyślania, nigdy nie miały bowiem ujrzeć światła dziennego
Marek Aureliusz był cesarzem rzymskim, panującym w latach 161-180 n.e. Urodził się w Rzymie jako Marcus Annius Catilius Severus, jego ojciec pochodził z rodu Juliusza Cezara. Uważany jest za jedną z najmądrzejszych postaci starożytnego Rzymu i żaden inny historycznie udokumentowany cesarz, nie zostawił po sobie tak dużych zasobów pism filozoficznych, jak on.
“Rankiem, gdy się niechętnie budzisz, pomyśl sobie: Budzę się do trudu człowieka. Czyż więc czuć się mam niezadowolonym, że idę do pracy, dla której się zrodziłem i zesłany zostałem na świat? Czy na tom stworzony, bym się wygrzewał, wylegując się w łóżku?”
— Marek Aureliusz, Rozmyślania
Marek Aureliusz Rozmyślania – cytaty
Rozmyślania składają się z 12 ksiąg, w których Marek Aureliusz rozważa tematy dotyczące szlachetności, mądrości życiowej i ducha walki. Księgi te służyły jako autorefleksja i źródło samokontroli – starając się unikać gwałtownych reakcji na trudne okoliczności życia codziennego.
“Zaczynając dzień, powiedz sobie: Zetknę się z ludźmi natrętnymi, niewdzięcznymi, zuchwałymi, podstępnymi, złośliwymi, niespołecznymi. Wszystkie te wady powstały u nich z powodu braku rozeznania złego i dobrego. Mnie zaś, którym zbadał naturę dobra, że jest piękne, i zła, że jest brzydkie, i naturę człowieka grzeszącego, że jest mi pokrewnym, nie dlatego, że ma w sobie krew i pochodzenie to samo, ale że ma i rozsądek i boski pierwiastek, nikt nie może wyrządzić nic złego. Nikt mnie bowiem nie uwikła w brzydotę.”
“Nie niepokój się o przyszłość. Staniesz bowiem tam, gdy będzie potrzeba, uzbrojony w ten sam rozum, którego zażywasz wobec wypadków bieżących.”
“Nie dzieje się żadne zło ulegającym zmianie.”
“Skromnie przyjmować, spokojnie tracić.”
“A w chwili gniewu pamiętaj, że niemęska to rzecz gniew; owszem łagodność i uprzejmość, (…) są bardziej ludzkie, (…) i bardziej męskie. I tylko tu okazuje się siłę i (…) męskość, a nie w chwili gniewu i oburzenia. O ile bowiem jest co bardziej objawem równowagi, o tyle i siły. A jak smutek, tak i gniew jest objawem słabości. W obu bowiem tych wypadkach otrzymało się rany i uległo się im.”
“Życie jest krótkie. Korzystaj z teraźniejszości w sposób rozumny i słuszny. Bądź rozsądny w odpoczynku.”
“(…) nic na oślep i nic bez celu.”
“Patrz na ich wolę i na ludzi rozumnych, czego unikają a do czego dążą.”
“…Duszyczką jesteś dźwigającą trupa.”
Cytaty Marka Aureliusza
Rozmyślania Marka Aureliusza mogą służyć jako inspiracja do szerszego badania nauki stoicyzmu oraz narzędzie do doskonalenia własnej dyscypliny duchowej. Cytaty Marka Aureliusza zawierają także silny element mistycyzmu i duże ilości porad dotyczących życia codziennego, co czyni je doskonałym wehikułem dla każdego rodzaju refleksji wewnętrznych. Wielu ludzi uważa Rozmyślania za niedoceniane arcydzieło filozoficzne i jedno z najbardziej istotnych dzieł starożytności. Dlatego też czczone jest ono przez wiernych stoików na całym świecie.
“Utrzymaj się skromnym, dobrym, szczerym, poważnym naturalnym w umiłowaniu sprawiedliwości , bogobojności, bądź życzliwy i miły, wytrwały w pełnieniu obowiązków . Staraj się usilnie o to, abyś takim pozostał, jakim cię pragnęła uczynić filozofia.”
“Tak więc oto twoją chwilkę czasu przebądź według natury i pogodnie daj się rozłożyć jak spada dojrzała oliwka, która wielbi swą rodzicielkę ziemię i wdzięczna jest drzewu, co ją zrodziło.”
“Następnie zadaj sobie pytanie: gdzie też to wszystko teraz? -Dym, popiół, baśń albo nawet już i baśnią nie jest.”
“Spotkało cię co? — To dobrze. To, co cię spotyka, było ci od początku przeznaczone z całości wszechświata i z tobą sprzężone.”
“Co nie przystoi, nie czyń tego; co nie jest prawdą, nie mów tego. Niech to zależy od twej decyzji.”
“Masz rozum? — Mam. — Czemuż więc z niego nie korzystasz? — Gdy on czyni, co do niego należy, czegóż jeszcze chcesz?”
“A wystrzegać się należy zarówno gniewu, jak i pochlebstwa. I jedno i drugie bowiem jest (…) szkodliwe.”
“Jak lekarze zawsze mają pod ręką narzędzia i noże do niespodziewanych operacyj, tak i ty miej w pogotowiu stałe zasady, byś mógł świadomie oceniać sprawy boskie i ludzkie, a najdrobniejszą nawet rzecz spełniać z pamięcią o wzajemnym rzeczy powiązaniu. Ani bowiem żadnej sprawy z zakresu spraw ludzkich nie zdziałasz bez uwzględnienia spraw boskich, ani na odwrót.”
“Pomnij, od jak dawna to odraczasz i ile też sposobności otrzymałeś od bogów, a z nich nie korzystasz. Raz już należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką i jakiemu to władcy swój początek zawdzięczasz. I że masz wymierzony kres czasu. A jeżeli go nie użyjesz dla uzyskania pogody ducha, zniknie on i ty znikniesz, a po raz drugi nie powróci!”
“Tak należy wszystko czynić i mówić i o wszystkim myśleć, jakby się już miało odejść z życia.”
“Nie ma nieszczęśliwszej istoty nad człowieka, który około wszystkiego się kręci i wnętrzności ziemi (jak mówią) bada i wysnuwa wnioski o tym, co się dzieje w duszach bliźnich, a nie widzi, że mu wystarcza jedynie obcowanie z demonem wewnątrz siebie i szczera dla niego służba.”
“Nie tylko to powinno się wziąć pod rozwagę, że co dnia zużywa się życie i pozostaje coraz mniejsza jego cząstka, ale i to, że gdyby się miało żyć bardzo długo, to jest niepewne, czy starczy równej na dalszą przyszłość bystrości potrzebnej do zrozumienia wypadków i do zrozumienia nauki, mającej na celu badanie spraw boskich i ludzkich.”
“Hippokrates, który wiele chorób wyleczył, sam zachorował i umarł.”
“Nie marnuj pozostającej ci części życia na rozmyślania o innych, jeżeli to nie ma związku z jakąś sprawą użyteczności publicznej.”
“Nie działaj nigdy pod przymusem ani wbrew dobru publicznemu ani bez rozwagi ani w wewnętrznej rozterce.”
“W duszy człowieka, który osiągnął najwyższy stopień doskonałości i czystości, nie znajdziesz zgnilizny ani skalania ani ukrytego wrzodu.”
“Konieczne jest odgraniczenie i utworzenie zawsze dokładnego obrazu z danego wrażenia tak, by można je widzieć takim, jakim ono jest w swej istocie, widziane w całości i rozdzielone na części, i by można uprzytomnić sobie jego właściwe imię i imiona tych rzeczy, z których jest złożone, tudzież tych, na które się rozłoży.”
“Nie pojmuj spraw tak, jak je pojmuje człowiek zły lub jak on chce, byś ty sądził, lecz uważaj, jakim jest coś rzeczywiście.”
“Nie zajmuj się na raz wielu sprawami, mówią, jeżeli chcesz zachować pogodę ducha.”
“Idź zawsze drogą najkrótszą. Najkrótsza zaś ta, co prowadzi zgodnie z naturą.”
“Do czego też teraz używam swej duszy? W każdym wypadku takie sobie należy postawić pytanie i badać, co się teraz dzieje w tej cząstce, którą nazywają wolą? I czyją mam teraz duszę? Czy nie dziecka? Czy nie chłopięcia? Czy nie kobiety? Czy nie tyrana? Czy nie bydlęcia? Czy nie zwierza dzikiego?”
“Dlaczego dusze nieukształcone i nieuczone niepokoją duszę kształconą i mądrą? A cóż to jest dusza ukształcona i mądra? Ta, która jest świadoma początku i końca i rozumu przenikającego całe istnienie i zarządzającego wszystkim od wieków w określonych periodach.”
Prywatne zapiski wybitnego stoika
Cytaty Marka Aureliusza z Rozmyślań są jednym z najbardziej wpływowych i wyrafinowanych dzieł filozoficznych. Pisma te składają się z notatek napisanych przez samego cesarza oraz gromadzonych przez niego cytatów ze starszych tekstów filozoficznych, które uzupełniają jego własne refleksje. Rozmyślania obejmują szerokie spektrum tematów, od pojedynczych przemyśleń o dobrobycie ducha aż do globalnych interpretacji idei ludzkiego istnienia.
